DİVAN SAZ

DİVAN SAZI NEDİR?

Divan sazı, bağlama ailesi içinde büyük boy bir bağlama türüdür.Uzun hava açılışlarında kullanılmaya çok uygun bir sazdır. Divan saz teknelerimiz oyma ve yaprak olarak 2 model mevcuttur. Ağaçlarımız çok özel makinelerde hassas bir şekilde biçilmekte ve bekletilmektedir. Sap bağlantı takozları en az 3 parçadan olup sapın hareket etme şansını ortadan kaldırmaktadır. Sazı oluşturan dilimlerin oranları çok hassas yapılmaktadır. Uzun ve Kısa sap olarak imalatı yapılmaktadır. Divan sazı tekne boyları 42-52 arasındadır. Çok özel yapılmış yaprak sazlarımızın da tekneleri en az 2 yıl bekletilerek imalata alınmaktadır.

DİVAN SAZI ÇEŞİTLERİ

Meydan Divanı

Meydan sazı, ebat olarak bağlama ailesinin en büyüğüdür. Yaygın olarak Orta Anadolu’da rastlanır. Genellikle tekne boyu 50 cm’den, derinliği 30 cm’den büyüktür. Gür ve davudi bir ses çıkarır. Akustik tınısını güçlü olduğundan dolayı meydanlarda sesi rahat duyulur ve adını da bu özelliğinden alır. Teknik imkânların yeterli olmadığı dönemlerde geniş alanlarda sesin daha iyi duyulabilmesi için meydan sazı tercih edilmiştir.Diğer saz türlerinden farklı olarak meydan sazının tel sayısı on ikiye kadar çıkabilir. Bu nedenle halk arasında “on iki telli saz” olarak da adlandırıldığına rastlayabilirsiniz.

Divan

Divan sazı, ebat olarak meydan sazından sonra ikinci büyük bağlama türüdür. Genellikle tekne boyu 50 cm’den, derinliği ise 30 cm’den azdır. Meydan sazına yakın düzeyde etkileyici tok bir sesi vardır. Günümüzde genellikle stüdyo kayıtlarında uzun hava açılışlarında kullanılır. Divan sazı, yedi ya da dokuz telli olarak kullanılır.

Teber

Teber de meydan divanı gibi uzun saplı bir sazdır. Büyük bağlama olarak bilinen bu saz daha çok Kırşehir Ankara yöresine ait bir çalgıdır. Tekne boyları 42-52 arasındadır. Manyetik sistem bulundurduğu için tonlamalarda farklılık gösterir.

DİVAN SAZIN YAPISI

Tekne: Sesi çoğaltan hazneye tekne denir. Tekne, kapak ve kapak üzerindeki kısımları barındıran ana kısımdır. Tekne yapımında çok çeşitli ağaçlar kullanılabilir.(Maun, dut, oyma kestane, oyma dut) Divan sazının tekne derinlikleri ile göğüs genişlikleri 48-52 cm civarındadır.

Kapak : Enstrümanın en hassas kısmıdır. Çıkan sesin kalite ve gücünde birinci derecede etki etmektedir. Bir diğer ismiyle göğüs tahtasının iyice kurutulmuş olması gerekir. Kapaklarda genellikle ladin, kanada ladini ağaçları kullanılır.

Sap : Üzerinden geçen tellerin farklı noktalarına basıldığında değişik sesler veren masif (kaplama veya doldurma olmayan) kısımdır. Divan sazının sap uzunlukları ise 60 cm kadardır.

Klavye : Klavye, notaların bulunduğu alandır. Ağaç İşlemeli, sedef İşlemeli şekilde görebileceğiniz klavyesi divan sazına estetik bir güzellik katmaktadır.

Burguluk ve Burgular : Tellerin uç kısımda sabitlendiği ve akort edildiği yere burguluk, burguluk üzerinde tellerin sarıldığı parçalara da “burgu” denir. Burgular için abanoz, pelesenk ve gürgen kullanılmaktadır. Özellikleabanoz ve pelesenk ağaçları önerilir. Burgular, burgu delikleri üzerinde döndürülerek telleri sıkar veya gevşetir.

Akort ve Teller : Sapın ucundaki burgu denen anahtarlarla çalgı akort edilir. Koşullara göre akort bozulabilir bu durumda burguları ayarlayarak doğru akort ayarını yapabilirsiniz.

DİVAN SAZI BAKIMI VE MUHAFAZASI

Saz, duvara asılarak muhafaza edilmelidir. Ancak çizilme, duvardan nem alma gibi durumlarla karşılaşmamak için asıldığı duvara direkt temas etmemelidir. Temas etme zorunluluğu olduğu durumlarda ise duvar ile saz arasına çok ince veya kalın olmayacak bir malzeme (yastık, kumaş vb.) koymak gereklidir. Bu sayede sazınızın duvara temas etmesini engelleyebilirsiniz.Uzun süre kullanılmayacak olan sazların burgusu gevşetilmeli ve teller gergin bırakılmamalıdır. Gergin bırakılan sazlarda sap atma durumu yaşanabilmektedir.Duvara asılı bir şekilde de muhafaza edilebileceğiniz divan sazını, kullanımdan sonra mutlaka kılıfına koymalı, kullanılmaz iken kılıfında tutulmalısınız.

Tavsiye Edilen Divan Uzun Sap Akort Düzeni / Bozuk Düzen

Tekne Boyları 44-47cm Arasında 0.22 Takım Tel İçin Geçerlidir.

1. Alternatif
   Alt Tel    B / Si
   Orta Tel E / Mi
   Üst Tel   A / La
   2. Alternatif
   Alt Tel    A# / La#
   Orta Tel D# / Re#
   Üst Tel   G# / Sol#

Tavsiye Edilen Divan Uzun Sap Akort Düzeni / Bozuk Düzen

Tekne Boyları 48-52cm Arasında 0.25 Takım Tel İçin Geçerlidir.

1. Alternatif
   Alt Tel      F / Fa
   Orta Tel  A# / La#
   Üst Tel    D# / Re#
   2. Alternatif
   Alt Tel      F# / Fa#
   Orta Tel   B / Si
   Üst Tel     E / Mi