CURA
CURA NEDİR?
Cura Türk halk çalgılarından biridir ve yapımı bakımından bağlama ailesinin en küçüğüdür. Boyu 55-60 cm arasındadır. Curalar genellikle altı ya da ikitelli olur.7 ile 23 perdesi vardır. Gövde bölgeleri genellikle ardıç, söğüt ya da dut ağacından yapılır.Dut ağacından yapılan curalar daha iyi ses vermeleri, sağlamlıkları ve güzel görünümleri nedeniyle daha değerlidir.
Bu otantik müzik aleti, tek başına çalınan bir çalgı değildir. Bağlama ailesinin üyesi diğer sazlar ve çalgılar ile birlikte çalınır. Genellikle oyun havaları gibi hareketli ezgilere uygun olan cura, diğer sazlarla birlikte çalındığında ezgiye hareket ve neşe katar.
Curalar büyüklüklerine göre değişik adlar alır.Curadan biraz büyük olanlara “cura bağlama” denir.Çıkardığı ses, curanınkinden daha kalın olan cura bağlama, Anadolu ozanları tarafından en yaygın olarak kullanılan cura türüdür.
CURA ÇEŞİTLERİ
Temelde aynı seslere sahip olan curalar dönemsel olarak yapım aşamalarındaki farklılıkla görsel olarak değişime uğramıştır. Modeller aşağıdaki şekilde adlandırılmıştır.
Cura
18-28
Üretimde kullandığımız cura teknelerimiz oyma ve yaprak olarak 2 model mevcuttur. Oyma cura tekneler en az 8 yıl ve üzeri bekletilmiştir. Havalandırması tam yapılan çok özel depomuzdan alınarak üretim yapılmaktadır. Tekne boyları 18 – 28 cm arasında değişmektedir.
Dede-Balta
Üretimde kullandığımız Dede-Balta Cura Modelleri oyma dut ağacından özenle yapılmıştır. Oyma dut tekneleri en az 3 yıl ve üzeri kurutulmuştur. Sap ve Kapak çökme gibi sorunlar yaşanmamaktadır.
İmalat yaptığımız Dede-Balta Cura modellerimiz tekne boyları 24-36cm arasında tekne boyları mevcuttur. Bu modeller arasında 6 telli, 5 Telli 4 Telli ve 3 Telli olarak çeşitlerimiz mevcuttur. Tamamen el oyması olduğundan dolayı tekne boyları farklılık göstermektedir.
Kopuz : Türk kopuz ve bağlama, görünüş ve ses bakımından birbirine benzer. Türklerin en eski milli çalgısı olarak kabul edilir. Üretimde kullandığımız kopuz modellerinin 32-36cm arasında tekne boyları mevcuttur.
CURANIN YAPISI
Tekne : Sesi çoğaltan hazneye tekne denir. Tekne, kapak ve kapak üzerindeki kısımları barındıran ana kısımdır. Tekne yapımında çok çeşitli ağaçlar kullanılabilir.(Maun, dut, kiraz, oyma kestane, oyma gürgen, oyma dut, ardıç, yaprak dut, maun vb.) Curaların tekne derinlikleri ile göğüs genişlikleri 15 cm dolayındadır.
Kapak : Enstrümanın en hassas kısmıdır. Çıkan sesin kalite ve gücündebirinci derecede etki etmektedir. Bir diğer ismiyle göğüs tahtasının iyice kurutulmuş olması gerekir. Kapaklarda genellikle ladin, kanada ladini, köknar ağaçları kullanılır.
Sap : Üzerinden geçen tellerin farklı noktalarına basıldığında değişik sesler veren masif (kaplama veya doldurma olmayan) kısımdır. Curaların sap uzunlukları ise 40 cm kadardır.
Klavye
Klavye, notaların bulunduğu alandır. Ağaç İşlemeli, sedef İşlemeli şekilde görebileceğiniz klavyesi curaya estetik bir güzellik katmaktadır.
Burguluk ve burgular
Tellerin uç kısımda sabitlendiği ve akort edildiği yere burguluk, burguluk üzerinde tellerin sarıldığı parçalara da “burgu” denir. Burgular için abanoz, pelesenk ve gürgen kullanılmaktadır. Özellikle abanoz ve pelesenk ağaçları önerilir. Burgular, konik açılmış burgu delikleri üzerinde döndürülerek telleri sıkar veya gevşetir.
Burguluk, sap sırtı ile belirli derecelerde bir açı yapar. Burguluk üzerinde 6 adet burgu delikleri bulunur. Burgular abanoz ve pelesenk ağaçlarından yapılmaktadır.
Akort ve Teller
Sapın ucundaki burgu denen anahtarlarla çalgı akort edilir. Koşullara göre akort bozulabilir bu durumda burguları ayarlayarak doğru akort ayarını yapabilirsiniz.
CURA BAKIMI VE MUHAFAZASI
Cura bakımı nasıl yapılır?
Curanın bakımında dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
Nemli ve rutubetli ortamlarda bulundurulmamalıdır.Muhafaza edilen ortam mutlaka kuru bir ortam olmalıdır ve hava giriş çıkışı yoğun olan ortamlarda bulundurulabilir.Her kullanımdan sonra tekrar kılıfına geri konulmalıdır.Tel değişimi düzenli olarak yapılmalı ve ömrünün uzun olması için teller kuru bulaşık bezleri ile silinmelidir. Eğer uzun süre kullanılmayacaksa teller gergin halde olmamalıdır. Duvara asılı bir şekilde de muhafaza edilebileceğiniz curayı, kullanımdan sonra mutlaka kılıfına koymalı, kullanılmaz iken kılıfında tutulmalısınız.
Akort Düzeni 0.18 – 0.28 Tel
Tavsiye Edilen Akort Düzeni / Bozuk Düzen / Tekne Boyu 22-25cm
1. Alternatif
Alt Tel Si / B
Orta Tel Mi / E
Üst Tel La / A
2. Alternatif
Alt Tel Do / C
Orta Tel Fa / F
Üst Tel La# / A#
Tavsiye Edilen Akort Düzeni / Bozuk Düzen / Tekne Boyu 26-29cm
1. Alternatif
Alt Tel Sol# / G#
Orta Tel Do# / C#
Üst Tel Fa# / F#
2. Alternatif
Alt Tel La / A
Orta Tel Re / D
Üst Tel Sol / G
Akort Düzeni 0.20 – 0.30 Tel
Tavsiye Edilen Akort Düzeni / Bozuk Düzen / Tekne Boyu 22-25cm
1. Alternatif
Alt Tel La# / A#
Orta Tel Re# / D#
Üst Tel Sol# / G#
2. Alternatif
Alt Tel Si / B
Orta Tel Mi / E
Üst Tel La / A
Tavsiye Edilen Akort Düzeni / Bozuk Düzen / Tekne Boyu 26-29cm
1. Alternatif
Alt Tel Sol / G
Orta Tel Do / C
Üst Tel Fa / F
2. Alternatif
Alt Tel Sol# / G#
Orta Tel Do# / C#
Üst Tel Fa# / F#